Deze maand mag ik in Sprank een gastcolumn schrijven. Sprank is het blad voor beslissers in het sociaal domein. Een mooi moment om mijn wens uit te spreken voor meet empathie en betrokkenheid en minder bureaucratie in de schuldhulpverlening. In de hoop dat deze wens in 2019 uit mag komen.
Voor iedere schuld een oplossing
Twintig jaar geleden startte ik als schuldhulpverlener. Al lukte het vaker niet dan wel om met de schuldeisers tot een oplossing te komen, de keren dat er een geslaagde regeling tot stand kwam, waren bijzondere momenten. Ik zie Carry, ‘mijn eerste’, nog zo voor me. De opluchting en blijdschap omdat er eindelijk weer perspectief was!
Onlangs las ik op NOS.nl het verhaal van Kimberley, een jonge alleenstaande moeder in de schuldsanering. Ze is verplicht om te werken, zodat ze haar schuldeisers kan aflossen; haar opleiding moet ze er voor opgeven. Een alleenstaande moeder met een laag inkomen kan vaak nauwelijks iets missen. Betaald werk of een opleiding maakt voor de uiteindelijke aflossing dan ook weinig verschil.
Ik ben als schuldhulpverlener gaan werken om mensen als Carry en Kimberley een stap op weg te helpen. Zodat ze de narigheid achter zich kunnen laten. En hun kinderen weer oprechte aandacht kunnen geven, zonder schulden of schuldgevoel.
In 2004 ben ik mijn eigen bedrijf voor Wsnp bewindvoering gestart. Het uitgangspunt dat er voor iedereen een schone lei in het vooruitzicht is, dat paste beter bij mij. Niet dat het nooit misging, maar dan was de oorzaak tenminste duidelijk: vertrokken naar het buitenland, geen info verstrekt, geld teruggekregen, maar niet afgedragen, willens en wetens nieuwe schulden laten ontstaan. Het zijn uitzonderingen. Het merendeel haalt de eindstreep. En zo is het gelukkig nog steeds.
Door een wetswijziging in 2008 moeten mensen met schulden zelf bewijzen dat ze te goeder trouw zijn en klaar zijn voor een schuldsanering. Het zegt veel over de manier waarop we mensen een nieuwe start gunnen. Ik hoor van schuldhulpverleners dat ze niet eens meer proberen een Wsnp-verzoek in te dienen. Doordat rechters steeds formeler worden, bij de toelating en tijdens de regeling. Juridisch misschien juist, maar funest voor iedereen die met torenhoge schulden blijft zitten.
En waar gaat het nu eigenlijk om, in de kern? Dat er voor mensen met schulden een oplossing is. Een mogelijkheid om schoon schip te maken dat recht doet aan de belangen van de schuldeisers én ervoor zorgt dat mensen zich kunnen herpakken. Schulden hebben is ontzettend duur en het geeft veel extra problemen en spanningen. We zien dat veel mensen van goede wil zijn, maar niet kúnnen betalen omdat de problemen hun boven het hoofd gegroeid zijn. Laten we ons daar op focussen.
Ik zie gelukkig veel nieuwe initiatieven om mensen zo vroeg mogelijk zo goed mogelijk te helpen. Door naast hen te gaan staan, in plaats van met opgeheven vinger tegenover hen te gaan zitten. Als we wat meer empathie mogen toevoegen aan het wettelijk traject, wat minder bureaucratie in het minnelijk traject inzetten, de professionals meer eigen verantwoordelijkheid durven geven en de rechters wat meer barmhartigheid vragen. Dan komt er een dag dat het onderscheid tussen het minnelijk en het wettelijk traject verdwijnt. En dat er voor iedereen met schulden een gepaste oplossing mogelijk is.
Liselotte Maas, De Online Schuldencoach