Type schuldenaar: totaal ongemotiveerd

Ik ben schuldhulpverlener geworden omdat ik graag mensen een stap verder help. En wat ik mooi vind aan het werk is dat het concreet is, praktisch en met resultaat. Schulden geregeld, heel mooi, klaar. Door naar de volgende. Waar ik eigenlijk heel weinig collega’s over hoor, is hoe lastig het is om te werken met ongemotiveerde clienten. En daar kennen we er allemaal wel een aantal van. Zo sprak ik even geleden Bas. Zijn geboortejaar is 2000. Voor het eerst schreef ik ’00 op het aanmeldformulier. Bijzonder. En het maakt dat ik weer even extra gewezen wordt op mijn eigen geboortejaar, een fiks aantal jaren eerder.

Tijdens het eerste gesprek hoor ik dat Bas 10.000 euro schuld heeft. Voornamelijk boetes. “O, waarvoor?” “Nou, door rood rijden enzo.” “Aha, en verder?” “Ik heb twee schulden bij telefoonmaatschappijen, iets van 2500 euro bij elk.” “Hoe kun je nu voor zoveel geld een schuld hebben bij een telefoonprovider?” Vraag ik mij hardop af. “Nee, laat maar, ik denk niet dat ik het wil weten” haast ik mij erachteraan. Achttien jaar en een handvol schulden die allemaal niet-te-goeder-trouw zijn ontstaan. Ik neem een slok thee en boor ergens wat positiviteit aan:”Wat goed dat je de stap hebt genomen om hiernaartoe te komen!” In de hoop er wat van te kunnen maken samen. Al voorzie ik dat het een lastig traject wordt om uit de schulden te komen. Onderuitgezakt en achteloos antwoord Bas: “Moest van mijn vader.” Zucht. “Kansloos”, denk ik, maar dit keer slik ik mijn woorden in. En ik spreek met Bas een vervolggesprek af.

Op de terugweg, en de dagen erna denk ik vaak aan Bas. Of eigenlijk aan al die ‘kansloze’ mensen die totaal niet gemotiveerd zijn om hun schulden op te lossen. En waar we nooit over spreken. Want ja, natuurlijk verdient iedereen een kans. Mogen we geen mensen uitsluiten. Gaan we juist voor die mensen die ‘een extra zetje nodig hebben’ net wat harder lopen. Extra vaak bellen, nog een afspraak inplannen, niet verschenen, geeft niet, volgende week dan? En als Bas dan niet terugkomt, gaan we na of we alle gesprekstechnieken wel op de juiste manier hebben ingezet, of we niet teveel hebben gevraagd, of te weinig… Pff, het maalt soms in mijn hoofd.

Ik vind dat iedere professional zijn eigen verantwoordelijkheid moet nemen waar het het inzetten van de juiste instrumenten voor mensen betreft om ze te helpen op weg naar een schuldenvrije toekomst. Maar eigenlijk hoort daarbij ook de vraag of het wel zinvol is zoveel tijd te investeren aan situaties waarvan je aan alles hoort en ziet en merkt dat er geen enkele motivatie is bij de client. Dat kost ontzettend veel kostbare tijd van de schuldhulpverlener. Die kan de tijd misschien wel veel beter gebruiken voor cliënten die wel zover zijn om er echt uit te willen komen. Vervelend voor Bas, maar ik denk dat voor beiden effectiever is als hij over een paar jaar terugkomt. En ja, dan is de schuld veel verder opgelopen, en heeft hij misschien kostbare jaren verspeeld waarin hij geen opleiding of werk heeft gehad. Maar ergens begint goede hulp ook met enig zelfinzicht bij de client en de wil om er iets van te maken. Dan pas kunnen wij alle registers opentrekken om voor iemand als het nodig is dat stapje extra te zetten. En aan de slag te gaan. Met meer werkplezier voor de schuldhulpverlener tot gevolg. Zet ‘m op Bas, tot ziens!